1. 对时间 \( t \) 求导
给定函数: \[ f = \frac{1}{\left[ (x - v t)^2 + a \right]^{1/2}} \]
步骤 1:设中间变量
令: \[ u = (x - v t)^2 + a \] 则函数 \( f \) 可表示为: \[ f = u^{-1/2} \]
步骤 2:计算 \( \frac{df}{du} \)
\[ \frac{df}{du} = -\frac{1}{2} u^{-3/2} \]
步骤 3:计算 \( \frac{du}{dt} \)
\[ u = (x - v t)^2 + a \] 对 \( t \) 求导(注意 \( x \) 视为常数): \[ \frac{du}{dt} = 2(x - v t) \cdot (-v) = -2v (x - v t) \]
步骤 4:链式法则求 \( \frac{df}{dt} \)
\[ \frac{df}{dt} = \frac{df}{du} \cdot \frac{du}{dt} = -\frac{1}{2} u^{-3/2} \cdot (-2v)(x - v t) \] 化简: \[ \frac{df}{dt} = \frac{v (x - v t)}{u^{3/2}} \]
步骤 5:回代 \( u \)
\[ u^{3/2} = \left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2} \] 所以最终导数为: \[ \frac{df}{dt} = \frac{v (x - v t)}{\left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2}} \]
2. 对空间坐标 \( x \) 求导
步骤 1:仍设 \( u = (x - v t)^2 + a \)
\[ f = u^{-1/2} \]
步骤 2:计算 \( \frac{df}{du} \)
\[ \frac{df}{du} = -\frac{1}{2} u^{-3/2} \]
步骤 3:计算 \( \frac{du}{dx} \)
\[ u = (x - v t)^2 + a \] 对 \( x \) 求导(注意 \( t \) 视为常数): \[ \frac{du}{dx} = 2(x - v t) \cdot 1 = 2(x - v t) \]
步骤 4:链式法则求 \( \frac{df}{dx} \)
\[ \frac{df}{dx} = \frac{df}{du} \cdot \frac{du}{dx} = -\frac{1}{2} u^{-3/2} \cdot 2(x - v t) \] 化简: \[ \frac{df}{dx} = -\frac{(x - v t)}{u^{3/2}} \]
步骤 5:回代 \( u \)
\[ u^{3/2} = \left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2} \] 所以最终导数为: \[ \frac{df}{dx} = -\frac{(x - v t)}{\left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2}} \]
3. 验证导数关系
注意到: \[ \frac{df}{dt} = v \cdot \left( -\frac{df}{dx} \right) \] 即: \[ \frac{\partial f}{\partial t} + v \frac{\partial f}{\partial x} = 0 \] 这符合 对流导数(convective derivative) 的关系,说明计算是正确的。
最终答案
-
对 \( t \) 的导数: \[ \boxed{ \frac{\partial f}{\partial t} = \frac{v (x - v t)}{\left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2}} } \]
-
对 \( x \) 的导数: \[ \boxed{ \frac{\partial f}{\partial x} = -\frac{(x - v t)}{\left[ (x - v t)^2 + a \right]^{3/2}} } \]
总结
- 对 \( t \) 求导时,\( x \) 视为常数,出现因子 \( -v \)(来自 \( \frac{d}{dt}(x - v t) \))。
- 对 \( x \) 求导时,\( t \) 视为常数,直接得到 \( \frac{d}{dx}(x - v t) = 1 \)。
- 两个导数满足波动方程关系 \( \frac{\partial f}{\partial t} + v \frac{\partial f}{\partial x} = 0 \),验证了结果的正确性。